Вызваленне, у якім не хапае двукосся
11 верасня 2025 года сілавікі рэжыму Лукашэнкі вывезлі на мяжу з Літвой 52 палітычных зняволеных . У шматлікіх СМІ, а таксама ў сацсетках гэты акт называюць гучным словам « вызваленне », а прапагандысцкія рэсурсы Беларусі падаюць сітуацыю то як міласэрнасць дыктатара, то як удалую здзелку з Трампам.
11 верасня 2025 года сілавікі рэжыму Лукашэнкі вывезлі на мяжу з Літвой 52 палітычных зняволеных . У шматлікіх СМІ, а таксама ў сацсетках гэты акт называюць гучным словам « вызваленне », а прапагандысцкія рэсурсы Беларусі падаюць сітуацыю то як міласэрнасць дыктатара, то як удалую здзелку з Трампам.
Той факт, што людзей дасталі з засценкаў дыктатуры, дзе ўмовы ўтрымання абсалютна бесчалавечныя, безумоўна, з'яўляецца добрай навіной . Але знешні выгляд многіх былых палітвязняў гаворыць сам за сябе: людзі нібыта перажылі Асвенцым.
Тым не менш увесь працэс відавочна выглядае інакш, калі задумацца аб тым, што людзей выкінулі з уласнай краіны з мяшком на галаве, пасля катаванняў і бесчалавечнага стаўлення. І тут інтуіцыя не падводзіць: здзяйснянае рэжымам ніяк не падыходзіць пад азначэнні "высакародства", "гуманізму", "міласэрнасці". Бо "вызваленне" суправаджалася прымусовым высяленнем людзей. Прымусовыя высяленні з'яўляюцца грубым парушэннем цэлага шэрагу правоў чалавека, прызнаных на міжнародным узроўні, у тым ліку:
- правы на жыллё
- правы на харчаванне
- правы на бяспечную пітную ваду
- правы на ахову здароўя
- правы на адукацыю
- правы на працу
- правы на недатыкальнасць асобы
- правы на свабоду ад жорсткага і бесчалавечнага абыходжання
- правы на свабоду перамяшчэння
Абавязак дзяржаў устрымлівацца ад гвалтоўных высяленняў і абараняць людзей ад іх замацаваны ў міжнародных прававых дакументах — Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека , Міжнародным пакце аб эканамічных, сацыяльных і культурных правах (п. 1 арт. 11), Канвенцыі аб правах дзіцяці (п. 3 арт. 27), Канвенцыі аб 4 абв. Міжнароднай канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі (арт. 5).
Наадварот, дыктатарскі рэжым Лукашэнка спачатку падвергнуў людзей гадам катаванняў, нягод і здзекаў, а затым выкінуў за мяжу, пакінуўшы многіх без дакументаў, падзяліўшы сем'і, пакінуўшы маёмасць і дамы ўнутры краіны. Так рэжым літаральна выключае грамадзян Беларусі як " непажаданых ". Ніхто з чыноўнікаў і сілавікоў не падумаў аб тым, дзе гэтыя людзі будуць жыць, што есці і піць, як звязацца з блізкімі.
Сёння можна з гонарам назіраць, як шматлікія гуманітарныя і праваабарончыя арганізацыі актыўна ўключыліся ў дапамогу выкінутым з краіны людзям, забяспечваючы іх жытлом, рэчамі і прадуктамі першай неабходнасці.
Калі вы ці вашыя блізкія апынуліся ў падобнай сітуацыі і вам яшчэ не прапанавалі дапамогу, можна звярнуцца да арганізацый і ініцыятыў, якія аказваюць падтрымку:
- юрыдычная дапамога ў Літве – ад Фонду Краіна для жыцця @stranafundyd_YD_bot
- юрыдычная дапамога ў Польшчы - ад ЦБС ([email protected]) і «Партызанка» (@partyzanka1, @partyzanka3)
- матэрыяльная дапамога - ад BYSOL @help_bysol
- ментарская падтрымка ў рэсацыялізацыі ад «Вольных» : https://airtable.com/app5R1ndq9cZt1x2L/pagWFmytOwmPFgNdU/form
- падтрымка ў рэсацыялізацыі - ад Dissidentby : https://stayrebel.fun/released-help
Ініцыятываў і магчымасьцяў яшчэ больш, чым мы можам назваць публічна. Але калі звярнуцца хаця б у адну з пералічаных арганізацый, вам падкажуць, дзе і якую дапамогу можна атрымаць.
Выклікам для ўсіх нас стане візавая і юрыдычная падтрымка, а таксама доўгатэрміновае суправаджэнне гэтых людзей. Тым не менш адказнасць за ўсё, што адбываецца, ляжыць на рэжыме Лукашэнкі - яго злачынныя і бесчалавечныя дзеянні зрабілі людзей не толькі палітвязнямі, але і ахвярамі прымусовага высялення.
На апошнім фота: палітык Мікола Статкевіч, які адмовіўся пакідаць Беларусь і застаўся на нейтральнай тэрыторыі. Цяпер яго месцазнаходжанне невядома.